Οι ισολογισμοί και η δημοκρατία

Της Κατέ Καζάντη

Βασική αρχή της δημοκρατίας: η αγορά –οφείλει να- λειτουργεί στην υπηρεσία της κοινωνίας. Οι αυτοματισμοί της όταν και εφόσον υπηρετούν δαρβινισμούς -οφείλουν να- καταλύονται. Η δε ανακατανομή δεν είναι δυνατόν να νοείται ως η επικράτηση του «ικανότερου» σε μια αέναη ανταγωνιστική διαπάλη εγωικών υποκειμένων. Έτσι, ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους, ως μοναδικού ανακατανεμητικού παράγοντα, στο βαθμό που εγκαταλείπεται, επιτείνει το δημοκρατικό έλλειμμα. Πόσο μάλλον, αφού από την ουτοπία της «δημοκρατίας δίχως αδιέξοδα», όπου οι θεσμοί θα υπηρετούν συλλογικότητες και ο πατερναλιστικός χαρακτήρας του κράτους θα μεταλλαχτεί, απέχωμεν παρασάγγας.

Να τίθενται λοιπόν υπό τον έλεγχο της –ανταγωνιστικής- αγοράς, χωρίς την παρέμβαση του κράτους, η ενημέρωση, η πολύπλευρη πληροφόρηση, τουτέστιν η δυνατότητα γνώσης για το τι πραγματικά συμβαίνει στον κόσμο, είναι προφανές πως μάλλον τη συσκότιση, παρά τη δημοκρατία, προάγει. Σε μια κοινωνία ελέγχου, όπου η πληροφορία διαχέεται μόνον από τους επιβιώσαντες στον ανταγωνισμό, με υπερσυγκέντρωση των Μέσων Ενημέρωσης σε χέρια ολίγιστων, το σενάριο της πραγματικής υπαγωγής ολόκληρης της κοινωνίας στην κεφαλαιοκρατική σχέση λαμβάνει σάρκα και οστά. Το κράτος, μαζί με τον αναδιανεμητικό του ρόλο, απεμπολά και τον ρόλο της καθαυτό ύπαρξής του: να διασφαλίζει δηλαδή «ζωή» σε κάθε οντότητα.

Πώς μπορεί λοιπόν να αξιολογηθεί η διαφαινόμενη εμμονή λοιπόν να καταργηθεί η δημοσίευση των ισολογισμών, σε μια περίοδο κατά την οποία ο χώρος του Τύπου πλήττεται όσο ποτέ; Οι ισολογισμοί –η υποχρεωτική δημοσίευση  των ετησίων αποτελεσμάτων των εταιρειών σε μία πολιτική και μία οικονομική εφημερίδα- αποτελούν για τα έντυπα χαμηλής κυκλοφορίας μια σημαντική πηγή εσόδων. Δίχως αυτήν, η επιβίωσή τους καθίσταται μια εξόχως δύσκολη υπόθεση. Μικρό το κακό, θα έλεγε κανείς, αφού σε τούτα τα έντυπα συγκαταλέγονται, βέβαια, μόνο κατ’ όνομα εφημερίδες, οι οποίες λειτουργούν επί της ουσίας δίχως δημοσιογράφους, ως επιχειρήσεις υποδοχής ισολογισμών και όχι ως αληθινά μέσα ενημέρωσης.

Αλλά η λογική «πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι» αντίκειται στον ορθολογισμό. Ένα οιοδήποτε νομικό πλαίσιο, αναδιανεμητικού χαρακτήρα, στο βαθμό που κρίνεται αναχρονιστικό, δεν καταργείται. Βελτιώνεται και εκσυγχρονίζεται ή αντικαθίσταται από ένα άλλο, αναδιανεμητικού χαρακτήρα επίσης. Στην περίπτωση της δημοσίευσης των ισολογισμών, δεν διακυβεύεται μόνον η απώλεια θέσεων εργασίας στα ΜΜΕ. Οι «χαμηλές», μη συστιμικές φωνές, εκείνες που πολλές φορές κάνουν τη διαφορά στην ποιότητα της δημοκρατίας, φιμώνονται. Και επιπλέον δεν αφήνεται περιθώριο σε κανέναν, πλην εκείνων που ανήκουν στην κυρίαρχη τάση, και να ήθελε, να ασχοληθεί με την αγορά της ενημέρωσης: την επαύριον θα τους εξαφανίσει ο ανταγωνισμός.

Το ζήτημα τίθεται ως εξής: θέλουμε «να καθαρίσει η αγορά» και να μείνουν στο χώρο της Ενημέρωσης ένας δυο παίκτες μοναχά ή επιθυμούμε να έχουμε κι άλλους στο παιχνίδι; Εάν απαντήσουμε καταφατικά στο πρώτο σκέλος, ας έχουμε στο πίσω μέλος του μυαλού μας πως τα μονοπώλια βλάπτουν σοβαρά τις δημοκρατικές διαδικασίες. Αλλά εάν η κατάφαση αφορά το δεύτερο, τότε το κράτος οφείλει να στηρίξει με κάθε τρόπο κάθε «αδύναμο κρίκο». 

Η τελική απόφαση της κυβέρνησης θα είναι ύψιστης πολιτικής σημασίας.    



ΠΗΓΗ: «Βραδυνή της Κυριακής»
Οι ισολογισμοί και η δημοκρατία